KLPD – Bestrijding transportcriminaliteit
‘Bestrijding transportcriminaliteit wegvervoer is gedeelde verantwoordelijkheid’
De DVP, Dienst Verkeerspolitie van het Korps landelijke politiediensten, is zich in de afgelopen jaren actief gaan richten op handhaving en opsporing. Het werkveld is daarmee zeer omvangrijk geworden. “Je moet op een andere manier kijken, oog hebben voor alles wat er bijvoorbeeld rondom transport zich afspeelt. De digitale snelweg heeft in ons werk een grote rol gekregen.”
Marc Ketelaars, Recherche coördinator Dienst verkeerspolitie / KLPD is bevlogen over zijn vak. “De uitdagingen waar we voor staan zijn enorm. Het gaat erom dat we onze reputatie als Nederland transportland hoog moeten houden. De toppositie die we hebben is namelijk in gevaar. Ladingdiefstal, fraude met tankpassen en zelfs complete trucks die gestolen worden, het is aan de orde van de dag. Bij elkaar gaat het nu om een jaarlijkse schadepost van ongeveer 350 miljoen euro.”
Ter illustratie laat Marc een filmpje zien waarbij een bestelbus met computer onderdelen betrokken wordt in een kop-staart botsing. De bestuurder en de bijrijder worden vervolgens uit de bus gedwongen en de bestelbus verdwijnt. “Het bleken Engelse criminelen te zijn. Ze wisten wat de lading was. Het is een brutale en gewelddadige overval, waarvan er nog drie op soortgelijke manier gepleegd zijn. We hebben ook een geval gehad waarbij een chauffeur in België werd overvallen. Ook hij had een kostbare lading aan boord. Hij werd bedwelmd en vond zichzelf en zijn truck terug op een Nederlandse parkeerplaats. De lading was weg. Het zijn zaken die zorgen dat ons imago als transportland een deuk krijgt. We moeten voorkomen dat we soortgelijke toestanden – zoals enkele jaren geleden in Italië – krijgen.” Voor Marc is het zaak dat de transportsector, de verzekeraars en de politie samenwerken. “Het is een gedeelde verantwoordelijkheid, waarin preventie een belangrijke rol speelt.”
Ieder incident melden
Nederland is opgedeeld in zeven geografische DVP units. Deze units werken informatie gestuurd. Een belangrijk onderdeel van ons werk is informatie vergaren en delen. Soms heb je een probleem in een politieregio, maar het komt ook voor dat een bepaald probleem in meerdere politieregio’s optreedt. Dan is het zaak de informatie te delen.” Marc laat een kaart van Nederland zien waar de parkeerplaatsen zich bevinden waar de meeste ladingdiefstallen plaatsvinden. Het is een keurige corridor van Limburg, Brabant, Zuid-Holland en Noord-Holland. Verreweg de meeste trailers worden opengesneden in Limburg. “Hier zijn de statistieken. In week 43 hadden we 28 diefstallen en 15 pogingen. We zien een duidelijke toename en dat heeft te maken met de naderende feestdagen. En dan zijn dit de zaken waarvan we het weten en waarvan aangifte is gedaan. Er zijn echter talloze pogingen waarvan we het bestaan niet weten. Sterker, er is ladingdiefstal die niet wordt aangegeven. Daar begint wat mij betreft de gedeelde verantwoordelijkheid. Iets wat we niet weten kunnen we niet bestrijden. Aan de hand van de aangiftes/meldingen kunnen we meer patrouilleren of overgaan tot het inzetten van een loktruck, deze is overigens een groot succes. De sector zou ons geweldig helpen als ze ieder incident melden (het lijkt soms wel dat een ladingdiefstal bij de sector een ingecalculeerd risico is). Tegelijkertijd weten we ook dat als we meer gaan patrouilleren we een waterbed effect veroorzaken. De incidenten zullen zich verplaatsen.”
Veilige parkeerplaatsen
In het 2e Convenant Aanpak Criminaliteit Transportsector is samenwerkingen tussen de verschillende partijen een belangrijk onderwerp. Naast beter beveiligde parkeerplaatsen en een classificatiesysteem, was er ruimte voor twee pilots; te weten: de verzorgingsplaats Lonnekermeer (A1) en de pilot op de corridor Venlo-Rotterdam. Hierbij wordt op dit traject met cameratoezicht op proactieve wijze en met behulp van moderne technologie transportcriminaliteit voorkomen en waar mogelijk aangepakt. Hierdoor wordt de veiligheid van de gebruikers op de verzorgingsplaatsen beter gewaarborgd. Een eerste fase van deze pilot is inmiddels de testfase voorbij en de resultaten zijn bemoedigend. De met deze pilot opgedane praktische ervaring kan verder worden gebruikt bij de beveiliging van parkeer- en verzorgingsplaatsen en bedrijventerreinen. “Er is een groot aantal parkeerplaatsen waar het relatief veilig is. Chauffeurs moeten daar gebruik van maken. De chauffeur of mogelijks diens werkgever beseft zich vaak onvoldoende dat hij een belangrijke schakel is. Dat uit zich op verschillende terreinen. Is er een bewaakte parkeerplaats, gebruik die dan, en ga niet tien minuten verder op een onbewaakte parkeerplaats staan. Weet ook wat je zegt. Het gebeurt maar al te snel dat een chauffeur aan “geïnteresseerden” verteld over zijn lading, maar vaak ook maakt personeel van distributiecentra deze fout. Soms gebeuren er ook onbegrijpelijke zaken. Zo gebeurde het laatst dat een chauffeur die bij een distributiecentrum stond, alvast vier pallets kreeg van de lading die hij de volgende dag zou ophalen. Na het laden werd hij verzocht buiten het terrein te wachten tot de volgende ochtend. De lading was kostbaar en dus moest de chauffeur eigenlijk een risico nemen door buiten de poort te gaan wachten. Dit soort zaken kan voorkomen worden als iedereen een beetje nadenkt en meewerkt aan het gezamenlijk bestrijden van transportcriminaliteit.”
Criminaliteit door of tegen de transportbranche
Criminaliteit kent in het transport twee verschijningsvormen.
De eerste is criminaliteit tegen de bedrijven. Dat wil zeggen ladingdiefstal, diefstal van complete combinaties en brandstofdiefstal. Bij dat laatste worden de tankpassen geskimd en wordt er voor duizenden euro’s brandstof getankt. “De brandstof wordt opgeslagen in de trucks, er staan tanks in de oplegger. Vervolgens wordt die diesel weer verkocht. Er is een afzetmarkt voor, dus het gebeurt.
Ook is er criminaliteit door de transportsector. Dat is de tweede verschijningsvorm. “Er zijn bedrijven die willens en wetens criminele activiteiten verrichten met hun transportmiddelen. Om dat te onderzoeken is het noodzakelijk veel informatie te vergaren. Het kan gaan om willens en wetens een partij drugs te vervoeren of het smokkelen van mensen. Door het combineren van deze informatie krijgen we een beeld en dan wordt besloten of we een onderzoek instellen. Dat gebeurt dan in de breedte, waarbij bijvoorbeeld ook gekeken wordt naar witwaspraktijken. Ook in de transportsector wegvervoer zijn er foute bedrijven actief en deze moeten worden aangepakt.”
Bewustwording is nodig
“Het tij is te keren, maar dan zal de sector moeten investeren. En er moet een continue samenwerking zijn tussen sector, verzekeringsmaatschappijen en de politie. Wij proberen de sector te helpen. Natuurlijk moet er begrip zijn wanneer een transporteur aangifte komt doen. Dat is een traject waar wij moeten verbeteren. Tegelijkertijd moet er begrip zijn dat niet iedere politieman verstand heeft van de sector. Ik zie dat ook als ik les geef aan nieuwe collega’s bij de KLPD. Transport is een specialisme en in de huidige tijd geldt dat des te meer. De truck is feitelijk een rijdende digitale snelweg. Het transportmanagement systeem kan ons veel vertellen en maakt het mogelijk routes te achterhalen. De moderne vrachtwagen is voorzien van allerlei digitale instrumenten die het mogelijk maakt beter onderzoek te doen. Als we transportcriminaliteit willen tegengaan, dan zal de sector bijvoorbeeld moeten investeren in GPS sloten en track- en trace systemen. Daarmee wordt inzichtelijk waar een voertuig zich bevindt / heeft bevonden en kan tijdig een alarmsignaal worden afgegeven.
Bovendien strekken onzen onderzoeken zich ook uit naar waar gestolen lading terechtkomt. We kijken naar Marktplaats, EBay en dergelijke sites. Het helpt, maar we weten ook dat een gestolen lading zeer snel versnipperd.
Als het gaat om preventie, vraag ik me ook af waarom er niet meer geïnvesteerd wordt in dichte opleggers en waarom verzekeringsmaatschappijen hun voorwaarden op dat gebied niet aanpassen. Let wel, het is een zaak die ons allemaal aangaat. We kunnen het ons als gateway naar Europa niet veroorloven. We zullen op alle mogelijke manieren moeten zorgen dat de criminaliteitscijfers omlaag gaan. 350 miljoen schade is gewoon teveel. We zullen moeten beginnen bij de menselijke factor, m.a.w. bewustwording van ondernemer en chauffeur. Uiteindelijk is het een zaak voor ons allemaal.”